Ἰωάννης Συκουτρῆς - Φιλοσοφία τῆς ζωῆς

 

III. Τύποι ἀντιλήψεως τῆς ζωῆς

 Ἡ ἡρωικὴ ἀντίληψις τῆς ζωῆς

 

    Πουθενὰ δὲν φαίνεται περισσότερον ἡ ὑπερηφάνεια τοῦ ἡρωικοῦ ἀνθρώπου, παρὰ εἰς τὸν τρόπον ποὺ διεξάγει τοὺς λεγομένους ἀγῶνας ἰδεῶν. Δὲν ἀποβλέπει ποτὲ εἰς τό: νὰ νικήσῃ. Τί θὰ εἰπῇ: νὰ νικήσῃ; Νὰ δεχθοῦν τὰς ἀπόψεις του; Συμφορά! Ὁ ἴδιος ξέρει: τί τοῦ ἐστοίχισεν, ὥσπου νὰ καταλήξῃ εἰς αὐτάς, τί τόλμη ἐχρειάσθη – “sapere aude”: λέγει ὁ ἀρχαῖος ποιητὴς – καὶ τί ἐσωτερικὴν ὡρίμανσιν προϋποθέτει. Ἔτσι ἀνησυχεῖ μᾶλλον, παρὰ ποθεῖ ἐκεῖνον ποὺ θὰ τὰς δεχθῇ κατ’ ἐπιταγὴν ἢ ὡς προϊὸν μιᾶς συντόμου συζητήσεως.

    Διὰ νὰ ἀποκτήσῃ μήπως ὀπαδούς; Εἶναι ἀληθές, ὅτι πολλοὶ αἰσθάνονται τὴν ἀνάγκην νὰ κάμνουν προπαγάνδαν διὰ τὰς ἰδέας των, ὡσὰν νὰ φοβῶνται, ὅτι δὲν θὰ εἶναι ὀρθαί, ἂν δὲν τὰς ἀνεγνώριζαν καὶ ἄλλοι, κατὰ τὸ δυνατὸν πολυαριθμότεροι. Ἀλλὰ ἐκεῖνος γνωρίζει ὅτι: σημασίαν δὲν ἔχει τὸ περιεχόμενον τῶν ἰδεῶν ἑνὸς ἀνθρώπου, ἀλλὰ ἡ ψυχικὴ δύναμις μὲ τὴν ὁποίαν τὰς κατέκτησε καὶ τὰς κατέχει· ὄχι τὸ «τί πιστεύεις», ἀλλὰ τὸ «πῶς πιστεύεις ὅ,τι πιστεύεις». Ἔπειτα, τί σημαίνει διὰ τὸν ἡρωικὸν ἄνθρωπον ὁ ἀριθμός; Ἐκεῖνος θέλει καὶ ὡς πνευματικὸς ἄνθρωπος ἀκόμη: νὰ ἐργάζηται· ὄχι νὰ συνεργάζηται· εἶναι ἀνδρικώτερον.

    Ἔτσι, καὶ ὅταν ὑπερασπίζῃ τὰς ἀπόψεις του, δὲν τὸ κάμνει, διὰ νὰ τὰς ἐπιβάλῃ, ἀλλὰ διὰ νὰ μείνῃ: «αὐτὸς ποὺ εἶναι». Καὶ ἀκριβῶς τὸ νὰ εἶναι «αὐτὸς ποὺ εἶναι» ἀποτελεῖ εἰς τὰ ὄμματα τῶν ἄλλων πολλάκις αὐτὸ καὶ μόνον πολεμικήν. Ἡ ὕπαρξίς του καὶ μόνη ἐξεγείρει τὸ μῖσος. Ἀρκεῖ νὰ περιγράφῃ ἁπλῶς πῶς εἶναι καὶ προκαλεῖ ἀντιπάθειαν. Τόσον μεγάλον μέρος ἀπὸ τὸ μέλλον ἀντιπροσωπεύει. Διότι τὸ μέλλον εἶναι σκοτεινὸν καὶ εἶναι ὀλίγοι ἐκεῖνοι ποὺ δὲν φοβοῦνται τὸ σκότος· οἱ πολλοὶ τὸ φοβοῦνται καὶ ὁ φόβος των ἀποκτᾷ πολλάκις τὴν μορφὴν ἀντιπαθείας.

ΠΗΓΗ

Συκουτρῆς Ἰ., φιλοσοφία τῆς ζωῆς (1937), τρία μαθήματα εἰς τὴν ἐλευθέραν σχολὴν κοινωνικῆς προνοίας, ἐκδόσεις «Πελεκᾶνος», Ἀθῆναι, 2010, σελ. 87-88.