Ὁ δοὺξ Ἰωάννης Γ´ Βατάτζης ἦτο ὁ δεύτερος Αὐτοκράτωρ τῆς Νικαίας ἀπὸ τοῦ ἔτους 1222 μέχρι τοῦ ἔτους 1254. Γεννηθεὶς ἐν Διδυμοτείχῳ Θρᾴκης τῷ 1193, ἐκ στρατιωτικῆς οἰκογενείας, ὑπηρέτει εἰς τὴν αὐλὴν τοῦ Θεοδώρου Α´ Λασκάρεως ἀπὸ τοῦ ἔτους 1204 μέχρι τοῦ ἔτους 1222 ὡς πρωτοβεστιάριος. Ἐνυμφεύθη τὴν θυγατέρα τούτου Εἰρήνην, χήραν Ἀνδρονίκου Παλαιολόγου. Ἱκανὸς καὶ γενναῖος στρατιώτης, δεξιὸς διπλωμάτης, προνοητικὸς καὶ συνετός, ἀλλὰ συνάμα δραστήριος, ὑπῆρξεν ἀναμφιβόλως ὁ μεγαλύτερος τῶν ἐν Νικαίᾳ Ἑλλήνων βασιλέων καὶ ἐκ τῶν σημαντικοτέρων βασιλέων τῆς Ἀνατολικῆς Ῥωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας. Ἀναλαβὼν τὴν βασιλείαν, ἅμα τῷ θανάτῳ τοῦ πενθεροῦ, κατὰ τὰ πρῶτα ἤδη ἔτη ἀποκρούει ἐπιτυχῶς τὰς δυνάμεις τοῦ Φράγκου βασιλέως τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἐν Ποιμανηνῷ ἐν ἔτει χιλιοστῷ διακοσιοστῷ εἰκοστῷ τετάρτῳ καὶ ἀναγκάζει τοῦτον νὰ παραχωρήσῃ εἰς αὐτὸν πλὴν τῶν ἄλλων καὶ τὴν παραλίαν τοῦ Ἑλλησπόντου. Ἔκτοτε κατασκευάσας στόλον ἐπεκτείνει ἐν Θρᾴκῃ καὶ Μακεδονίᾳ τὴν κυριαρχίαν τῆς Ἀνατολικῆς Ῥωμαϊκῆς Αὐ