ΜΙΧΑΗΛ ΣΠΑΝΑΚΟΣ | ΕΥΠΡΟΣΗΓΟΡΟΣ

   Ἐν δὲ τοῖς πρὸς τοὺς Πέρσας πολέμοις ἐπιεικέστατα χρώμενος τοῖς αἰχμαλώτοις οὐ μόνον ἀνδρείᾳ ἀλλὰ καὶ ἡμερότητι περιβοήτῳ τοὺς κατὰ τὴν Ἀσίαν οἰκοῦντας ἐπιθυμητὰς ἔσχε τῆς ἰδίας ἀρχῆς. ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΙΣ    Κατὰ τοὺς πολέμους ἐναντίον τῶν Περσῶν, μεταχειριζόμενος μετὰ μεγάλης ἐπιεικείας τοὺς αἰχμαλώτους οὐχὶ μόνον μετὰ τῆς ἀνδρείας ἀλλὰ καὶ μετὰ τῆς περιβοήτου αὐτοῦ ἡμερότητος, ἔκαμε τοὺς κατοίκους τῆς Ἀσίας νὰ ἐπιθυμῶσι τὴν ἐξουσίαν αὐτοῦ.   ΣΧΟΛΙΟΝ    Ὁ λόγος διὰ τὸν ὁποῖον ἐλάτρευον τὸν Μέγαν Ἀλέξανδρον τὸν Μακεδόνα οἱ κάτοικοι τῆς Ἀσίας, τοὺς ὁποίους ὑπέταξε. Μία ἱστορικὴ ἀπάντησις εἰς τοὺς ἀνιστορήτους, οἱ ὁποῖοι ἀποκαλοῦσι σφαγέα τῶν λαῶν τὸν Μέγαν Ἀλέξανδρον τὸν Μακεδόνα.

Τοιοῦτος ὁ πολιτισμός, τὸ φῶς τῆς Ἑσπερίας· καρδίας ἀποκτήνωσις, ψυχῆς καὶ διανοίας. Ἐσβέσθη ὅ,τι ἅγιον· δεσπόζει τὸ χυδαῖον, ὀσμὴ πτωμάτων ἔλαβε τὴν θέσιν τῶν ἀνθέων· ἦχος χρυσοῦ τὴν ἱερὰν μολπὴν τῶν ἀηδόνων καὶ γέλως, γέλως βάναυσος τοῦ ἔρωτος τὸν στόνον. Θεὸς καὶ οἰκογένεια, πατρίς, στοργή, φιλία, πᾶν ὅ,τι μέγα... ὤ, αὐτά, αὐτὰ εἶναι μωρία. Ἀντὶ θρησκείας, ὁ χρυσός· ἀντὶ οἰκογενείας τῆς Ἀφροδίτης ὁ ναός, τὸ αἶσχος τῆς νοθείας. Ἀντὶ φιλίας καὶ στοργῆς, χρυσός, χρυσὸς καὶ πάλιν πίνουσιν ὄξος καὶ χολήν, ἀλλ’ εἰς χρυσῆν φιάλην. Πᾶν αἴσθημα ἐκάλυψεν ἀσήμου τάφου χῶμα, νεκροκοιμᾶται ἡ ψυχὴ κ’ ἐγρηγορεῖ τὸ πτῶμα. Κ’ ἔπεσαν, ὅλα ἔπεσαν· τὸ πᾶν εἰς τέφραν κεῖται· ὑψοῦνται μόνον Τράπεζαι καὶ μόνον τραπεζῖται.