ΜΙΧΑΗΛ ΣΠΑΝΑΚΟΣ | ΕΥΠΡΟΣΗΓΟΡΟΣ

Ἵνα σταθμίσωμεν ὀρθῶς τὴν ἐπιρροὴν τὴν ὁποίαν ἔλαβον ἐπὶ τῆς τύχης τοῦ Πελοποννησιακοῦ λαοῦ αἱ ἀρκτῷαι αὗται φυλαί, πρέπει πρὸ πάντων νὰ προσδιορίσωμεν ὅσον ἔνεστιν ἀκριβῶς τὴν ἐποχὴν καθ’ ἣν τὸ πρῶτον ἐπῴκησαν εἰς τὴν Χερσόνησον ταύτην. Περὶ τοῦ ζητήματος τούτου ὑπάρχουσιν μέγισται ἀμφιβολίαι καὶ γνῶμαι ἀντίπαλοι. Οἱ μὲν ἱστόρησαν ὅτι οἱ Σλαῦοι ἐνεκατεστάθησαν τὸ πρῶτον ἐν Πελοποννήσῳ περὶ τὰ μέσα τοῦ ὀγδόου αἰῶνος, ἐπὶ Κοπρωνύμου τοῦ βασιλέως· οἱ δὲ ἰσχυρίσθησαν ὅτι ἀπὸ αὐτὰ τὰ τέλη τοῦ ἕκτου αἰῶνος ἐγένετο εἰς αὐτὴν Σλαύων εἰσβολή· τινὲς δὲ καὶ εἰς τὸν ἐν τῷ μεταξὺ ἕβδομον αἰῶνα ἠθέλησαν νὰ ἀποδώσωσιν ἡμῖν τὸ μέγα τοῦτο ἱστορικὸν γεγονός. Ἡ ἐξέτασις ὅλων τούτων τῶν δοξασιῶν ἐθέλει νὰ διδάξῃ ἡμᾶς ποῖαι ἔρευναι ἐγένοντο ἄχρι τοῦδε πρὸς ἀνακάλυψιν τῆς ἀληθείας καὶ ἐθέλει ἴσως νὰ ἀποκαλύψῃ εἰς ἡμᾶς αὐτὴν τὴν ἀλήθειαν. Ὅθεν ἐπιχειρῶ τὴν τοιαύτην ἐξέτασιν, ἀρχόμενος ἀπὸ τῆς γνώμης ἐκείνων ὅσοι διατείνονται νὰ ἀποδείξωσιν ὅτι οἱ Σλαῦοι εἰσέβαλον ἐν Πελοποννήσῳ ἀπὸ αὐτοῦ τοῦ ἕκτου αἰῶνος.

Ἀπὸ τῆς ἁλώσεως Κορίνθου ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων μέχρι τοῦ 1821 ἔτους, ἡ ἱστορία τῆς Ἑλλάδος, ἂν καὶ πολυώδυνος καὶ ἀφανής, εἶναι οὐχ ἧττον ἀξία πολλῆς μελέτης. Ἐντὸς τῆς μακρᾶς ταύτης περιόδου, τὸ ἔθνος ἀποβαλὸν κατ’ ὀλίγον τὸν ἀρχαῖον αὐτοῦ δημόσιον καὶ ἰδιωτικὸν βίον, προσέλαβεν νέαν θρησκείαν, ἐτροποποίησεν τὴν γλῶσσάν του καὶ ἀνεκαίνισεν ὅλα ἐν γένει τὰ θεμέλια τῆς ὑπάρξεώς του. Ἐν ᾧ δὲ ἔπαθεν πολλὰ ἀπὸ ἀλλεπαλλήλους κατακτήσεις καὶ ἐπιδρομάς, ἐπορίσθη, κατὰ νόμον ἀνώτερον καὶ ἀνεξερεύνητον τῆς Θείας Προνοίας, καὶ ἀπὸ αὐτὰ τὰ δυστυχήματά του νέα στοιχεῖα ὑλικῆς καὶ ἠθικῆς ἰσχύος καὶ ἠδυνήθη νὰ ἀνατείλῃ αὖθις ἐπὶ τῆς σκηνῆς τοῦ κόσμου ζητοῦν τὴν ἀνεξαρτησίαν καὶ τὴν ἑνότητά του. Τὸ θέαμα πρέπει βεβαίως νὰ ἑλκύσῃ τὴν προσοχὴν ἡμῶν. Ἀλλὰ παρακινοῦσιν ἡμᾶς εἰς τὴν σπουδήν του καὶ ἄλλα αἴτια· ἐσχάτως διεδόθησαν περὶ τῆς ἐποχῆς ταύτης τῆς ἱστορίας ἡμῶν μεγάλαι ἀπάται. Νεώτεροί τινες ἰσχυρίσθησαν, ὡς γνωστόν, ὅτι ἐν μέσῳ τῶν μεγάλων τρικυμιῶν τοῦ Μεσαίωνος ἡ ἀρχαία Ἑλληνικὴ φυλὴ ἐναυάγησεν αὔτα

Πρώτην ἀπόπειραν ἡγεμονίας ἐπεχείρησεν ἡ Σπάρτη ἐν Πελοποννήσῳ περὶ τὰ μέσα τῆς ἕκτης ἑκατονταετηρίδος. Ἀλλὰ τὸ πολιτικὸν τοῦτο συνάλλαγμα δὲν ἐπέβαλλεν εἰς τὰς συμμάχους πόλεις τὸν στοιχειώδη ὅρον πάσης πραγματικῆς ἡγεμονίας: νὰ ἕπωνται ἀπροφασίστως τῇ ἡγεμόνι πόλει ἐν πολέμῳ. Δὲν ἐπεβλήθη δὲ ὁ ὅρος οὗτος διότι οἱ Σπαρτιᾶται, οἵ τινες κατὰ τὰς δύο προηγηθείσας ἑκατονταετηρίδας εἶχον κινδυνεύσει περὶ τῶν ὅλων εἰς τοὺς μακροὺς κατὰ τῶν Μεσσηνίων ἀγῶνας, δὲν ἠδύναντο νὰ ἐλπίσωσιν ὅτι ἐθέλουσιν κατισχύσει ἁπάντων τῶν Πελοποννησίων. Ἐδέησεν ἄρα νὰ ἀρκεσθῶσιν εἰς ἁπλῆν συμμαχίαν, καθ’ ἥν, ἐὰν οἱ ἄλλοι σύμμαχοι διεφώνουν ὡς πρὸς τὸ ζήτημα τοῦ πολέμου, ἡ Σπάρτη ἄλλο δικαίωμα δὲν εἶχεν εἰμὴ νὰ ἀναλάβῃ τὸν ἀγῶνα μόνη. Καὶ οὐδὲ τοῦτο ἐτόλμα ἐν παντὶ χρόνῳ νὰ πράξῃ. Ὁ βασιλεὺς Κλεομένης, ὅς τις ἐμελέτα ἀπό τινος νὰ ἐπεκτείνῃ τὴν ἡγεμονίαν τῆς Σπάρτης ἐκτὸς τοῦ Ἰσθμοῦ, συνεκάλεσεν τῷ 505 τοὺς συμμάχους καὶ προέτεινεν νὰ ἀποκαταστήσωσιν εἰς Ἀθήνας τὸν τύραννον Ἱππίαν. Ἀντιλέξαντος ὅμως τοῦ Κορινθί

Καθ’ ἣν στιγμὴν τὰ Γαλλικὰ στρατεύματα ἀντικατέστησαν τὰ Ρωσσικά, ἐγὼ εὑρισκόμην ἐν Ἁγίᾳ Μαύρᾳ, ἐπὶ κεφαλῆς ἁπάσης τῆς Ἰουνίου ἐθνοφυλακῆς καὶ τῶν ἐν Ρωσσικῇ ὑπηρεσίᾳ Σουλιωτῶν καὶ Ρουμελιωτῶν. Ἠσχολούμην δὲ περὶ τὰ μέτρα, ἅ τινα ἐπρόκειτο νὰ ληφθῶσιν πρὸς ἀπόσπασιν τῶν ὀχυρῶν τῆς παραλίας θέσεων ἀπὸ τῶν χειρῶν τοῦ Ἀλῆ Πασσᾶ καὶ τῶν Γάλλων, τῶν τότε συμμάχων αὐτοῦ. Αἱ σχέσεις μου λοιπὸν πρὸς τοὺς Ἕλληνας τῆς Ἠπείρου καὶ τῆς Πελοποννήσου καὶ τοῦ Αἰγαίου χρονολογοῦνται ἀφ’ ἧς ἐποχῆς, ὑπηρετῶν τῇ πατρίδι μου, ὑπηρέτουν συγχρόνως καὶ τῇ Ρωσσίᾳ ἐπὶ τῷ μεγάλῳ σκοπῷ: νὰ προφυλάξω τὴν Ἑλλάδα ἀπὸ τοὺς πειρασμοὺς τῆς Γαλλικῆς πολιτικῆς. Χάρις εἰς τὰ ἰσχυρὰ μέσα, ἅ τινα ἡ γενναιόδωρος πολιτικὴ τοῦ Αὐτοκράτορος Ἀλεξάνδρου ἤθετεν εἰς τὴν διάθεσιν τῆς Ἰονίου κυβερνήσεως, μοὶ ἦτο εὔκολον νὰ ἐκπληρώσω τὸ καθῆκον τοῦτο, διεγείρων ἐν τῇ γενναίᾳ καὶ ἐξόχως Χριστιανικῇ ψυχῇ τῶν ἀρχηγῶν τῆς Ἑλλάδος τὰ ἔμφυτα εἰς αὐτοὺς αἰσθήματα καὶ πείθων αὐτοὺς περὶ τοῦ ὅτι μόνη ἡ Ρωσσία εἶχεν τὴν δύναμιν καὶ τὴν θέλησι

Ὁ Μέγας Βασίλειος ὁ Καππαδόκης ἦτο ἱεράρχης καὶ οἰκουμενικὸς διδάσκαλος. Ἐγεννήθη τῷ 330 ἐν Νεοκαισαρείᾳ τοῦ Πόντου, ἐξ εὐσεβοῦς οἰκογενείας. Ὁ πατήρ του, Βασίλειος ὁμοίως καλούμενος, ἤσκει τὸ ἔργον τοῦ ῥήτορος καὶ τοῦ διδασκάλου. Ἡ μήτηρ του Ἐμμέλεια ἦτο θυγάτηρ μάρτυρος. Ἡ πρὸς πατρὸς μάμμη του Μακρῖνα διετέλεσεν μαθήτρια Γρηγορίου τοῦ Θαυματουργοῦ καὶ ἐμερίμνησεν διὰ τὴν ἀγωγὴν τοῦ νεαροῦ Βασιλείου. Τὰ πρῶτα γράμματα ἐξέμαθεν οὗτος πλησίον τοῦ πατρός του. Κατόπιν ἐφοίτησεν εἰς τὰς σχολὰς τῆς:  • Καισαρείας τῆς Καππαδοκίας, ἥ τις ὑπῆρξεν ἡ δευτέρα αὐτοῦ πατρὶς • Ῥωμανίας • περιωνύμου φιλοσοφικῆς σχολῆς τῶν Ἀθηνῶν Εἰς τὴν περιώνυμον φιλοσοφικὴν σχολὴν τῶν Ἀθηνῶν ἀνεπτύχθη εἰς ὕψιστον βαθμὸν ἡ φιλία του μετὰ Γρηγορίου τοῦ Ναζιανζηνοῦ, μετὰ τοῦ ὁποίου εἶχεν ἤδη συνδεθῆ ἀπὸ τῆς ἐποχῆς τῆς ἐν Καισαρείᾳ φοιτήσεώς του. Ἕτερος ἐπιφανὴς φοιτητὴς τῆς αὐτῆς σχολῆς κατὰ τοὺς χρόνους ἐκείνους ἦτο ὁ κατόπιν αὐτοκράτωρ Ἰουλιανός. Ὁ Μέγας Βασίλειος, μετὰ ὑπερτετ