Κωνσταντῖνος Παπαρρηγόπουλος - Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ ἔθνους | Ἀπὸ τῶν Προϊστορικῶν χρόνων μέχρι τῶν Μηδικῶν πολέμων

Πρώτην ἀπόπειραν ἡγεμονίας ἐπεχείρησεν ἡ Σπάρτη ἐν Πελοποννήσῳ περὶ τὰ μέσα τῆς ἕκτης ἑκατονταετηρίδος. Ἀλλὰ τὸ πολιτικὸν τοῦτο συνάλλαγμα δὲν ἐπέβαλλεν εἰς τὰς συμμάχους πόλεις τὸν στοιχειώδη ὅρον πάσης πραγματικῆς ἡγεμονίας: νὰ ἕπωνται ἀπροφασίστως τῇ ἡγεμόνι πόλει ἐν πολέμῳ. Δὲν ἐπεβλήθη δὲ ὁ ὅρος οὗτος διότι οἱ Σπαρτιᾶται, οἵ τινες κατὰ τὰς δύο προηγηθείσας ἑκατονταετηρίδας εἶχον κινδυνεύσει περὶ τῶν ὅλων εἰς τοὺς μακροὺς κατὰ τῶν Μεσσηνίων ἀγῶνας, δὲν ἠδύναντο νὰ ἐλπίσωσιν ὅτι ἐθέλουσιν κατισχύσει ἁπάντων τῶν Πελοποννησίων. Ἐδέησεν ἄρα νὰ ἀρκεσθῶσιν εἰς ἁπλῆν συμμαχίαν, καθ’ ἥν, ἐὰν οἱ ἄλλοι σύμμαχοι διεφώνουν ὡς πρὸς τὸ ζήτημα τοῦ πολέμου, ἡ Σπάρτη ἄλλο δικαίωμα δὲν εἶχεν εἰμὴ νὰ ἀναλάβῃ τὸν ἀγῶνα μόνη. Καὶ οὐδὲ τοῦτο ἐτόλμα ἐν παντὶ χρόνῳ νὰ πράξῃ. Ὁ βασιλεὺς Κλεομένης, ὅς τις ἐμελέτα ἀπό τινος νὰ ἐπεκτείνῃ τὴν ἡγεμονίαν τῆς Σπάρτης ἐκτὸς τοῦ Ἰσθμοῦ, συνεκάλεσεν τῷ 505 τοὺς συμμάχους καὶ προέτεινεν νὰ ἀποκαταστήσωσιν εἰς Ἀθήνας τὸν τύραννον Ἱππίαν. Ἀντιλέξαντος ὅμως τοῦ Κορινθίου Σωσικλέους, οἱ σύμμαχοι συνεφώνησαν πρὸς αὐτὸν καὶ ἀπῄτησαν παρὰ τῶν Σπαρτιατῶν: «μὴ ποιέειν μηδὲν νεώτερον περὶ πόλιν Ἑλλάδα». Ὁ δὲ Κλεομένης ἀπέστη τοῦ ἐπιχειρήματος. Ἡ συμμαχία λοιπὸν αὕτη οὐχὶ μόνον δὲν συνετέλει εἰς τὴν ἐπέκτασιν τῆς Σπαρτιατικῆς ἡγεμονίας, ἀλλὰ ἀπεναντίας παρεκώλυεν τὴν ἐπίδοσιν αὐτῆς.