ΜΙΧΑΗΛ ΣΠΑΝΑΚΟΣ | ΕΥΠΡΟΣΗΓΟΡΟΣ

Καραθεοδωρῆς καὶ “ Einstein ”       Ὁ Κωνσταντῖνος Καραθεοδωρῆς εἶχε μία στενὴ ἐπιστημονικὴ συνεργασία μὲ τὸν “ Albert Einstein ”. Μεταξὺ τῶν δύο ἀνδρῶν ὑπῆρχε μία μεγάλη ἀλληλεκτίμηση. Δὲν εἶχαν ἀναπτύξει ὅμως μεγάλη οἰκειότητα. Πάντοτε μιλοῦσαν μεταξύ των στὸν πληθυντικὸ καὶ ὁ ἕνας ἀποκαλοῦσε τὸν ἄλλον: «κύριε συνάδελφε» ἢ «ἀγαπητὲ κύριε».     Ἡ γνωριμία των ἀνάγεται στὰ τέλη τοῦ 1913, ὅταν ὁ Κωνσταντῖνος Καραθεοδωρῆς ἦτο καθηγητὴς στὸ Πολυτεχνεῖο τοῦ “ Breslau ” καὶ ὁ “ Einstein ” ἦτο καθηγητὴς στὸ ἐρευνητικὸ ἰνστιτοῦτο “ Wilhelm Kaiser ” τοῦ Βερολίνου καὶ μέλος τῆς Πρωσσικῆς ἀκαδημίας τῶν ἐπιστημῶν. Κατὰ μία ἐκδοχὴ τοὺς σύστησε ὁ “ Max Planck ”. Ὁ ἕνας γνώριζε ὅμως τὸν ἄλλον ἀπὸ τὶς δημοσιεύσεις στὸ “ Mathematische Annalen ” καὶ στὸ “ Annalen der Physik ” ἀντιστοίχως.     Τὸ 1924 ὁ Κωνσταντῖνος Καραθεοδωρῆς καὶ ὁ “ Albert Einstein ” μαζὶ μὲ τοὺς “ David Hilbert ” καὶ “ Otto Blumenthal ” ἀναλαμβάνουν τὴν ἔκδοση τοῦ περιοδικοῦ “ Mathematische Annalen ”. Τὸ περίφημο αὐτὸ μ

     Βουλεύου δὲ πρὸ ἔργου, ὅπως μὴ μωρὰ πέληται· δειλοῦ τοι πράσσειν τε λέγειν τ’ ἀνόητα πρὸς ἀνδρός· ἀλλὰ τάδ’ ἐκτελέειν, ἅ σε μὴ μετέπειτ’ ἀνιήσει. Πρᾶσσε δὲ μηδὲν τῶν μὴ ἐπίστασαι· ἀλλὰ διδάσκευ ὅσσα χρεών, καὶ τερπνότατον βίον ὧδε διάξεις.  ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΙΣ      Πρὸ πάσης δὲ πράξεώς σου νὰ σκέπτεσαι, ἵνα μηδεμία σου πρᾶξις γίνηται ἀνοήτως· δυστυχοῦς ἀνθρώπου ἴδιον εἶναι νὰ πράττῃ καὶ νὰ λέγῃ ἀνόητα· ἀλλὰ νὰ ἐκτελῇς αὐτά, τὰ ὁποῖα κατόπιν λύπην δὲν θὰ σοῦ προξενήσουν. Νὰ μὴ πράττῃς δὲ τίποτε, τὸ ὁποῖον ἀγνοεῖς· ἀλλὰ διδάσκου ὅσα ἔχεις καθῆκον νὰ γνωρίζῃς, καὶ οὕτω θὰ ζήσῃς βίον τερπνότατον.      ΠΗΓΗ Πυθαγόρας, τὰ χρυσᾶ ἔπη, ἅπαντα ἀρχαίων Ἑλλήνων συγγραφέων, ἐπιστημονικὴ ἑταιρεία τῶν Ἑλληνικῶν γραμμάτων: «Πάπυρος», Ἀθῆναι, 1975, σελ. 44-45.

    Διὰ ταῦτα τοίνυν, ἦν δ’ ἐγώ, οὔ τε χρημάτων ἕνεκα ἐθέλουσιν ἄρχειν οἱ ἀγαθοί, οὔ τε τιμῆς: οὔ τε γὰρ φανερῶς πραττόμενοι τῆς ἀρχῆς ἕνεκα μισθὸν μισθωτοὶ βούλονται κεκλῆσθαι, οὔ τε λάθρᾳ αὐτοὶ ἐκ τῆς ἀρχῆς λαμβάνοντες κλέπται· οὐδ’ αὖ τιμῆς ἕνεκα, οὐ γάρ εἰσι φιλότιμοι. Δεῖ δὴ αὐτοῖς ἀνάγκην προσεῖναι καὶ ζημίαν, εἰ μέλλουσιν ἐθέλειν ἄρχειν· ὅθεν κινδυνεύει τὸ ἑκόντα ἐπὶ τὸ ἄρχειν ἰέναι, ἀλλὰ μὴ ἀνάγκην περιμένειν αἰσχρὸν νενομίσθαι. Τῆς δὲ ζημίας μεγίστη τὸ ὑπὸ πονηροτέρου ἄρχεσθαι, ἐὰν μὴ αὐτὸς ἐθέλῃ ἄρχειν. ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΙΣ     Γι’ αὐτὸν τὸν λόγο λοιπόν, εἶπα ἐγώ, οἱ χρηστοὶ δὲν θέλουν νὰ κυβερνοῦν, οὔ τε γιὰ χάρη τῶν χρημάτων, οὔ τε γιὰ χάρη τοῦ ἀξιώματος, ἐπειδή: οὔ τε μισθωτοὶ θέλουν νὰ ἀποκαλῶνται μὲ τὸ νὰ παίρνουν φανερῶς μισθὸ γιὰ τὴν ἐξουσία ποὺ ἀσκοῦν, οὔ τε κλέφτες μὲ τὸ νὰ κερδίζουν κρυφίως ἀπὸ τὸ ἀξίωμά των· οὔ τε πάλι γιὰ χάρη τοῦ ἀξιώματος, ἐπειδὴ δὲν τὸ ἐπιδιώκουν. Πρέπει, δῆλα δή, αὐτοὶ νὰ ἐξαναγκάζωνται καὶ νὰ ἀπειλῶνται μὲ τιμωρία, ἂν πρόκειται νὰ θελ