Κωνσταντῖνος Παπαρρηγόπουλος

Ὁ Κωνσταντῖνος Παπαρρηγόπουλος, ἦτο εἷς ἐκ τῶν διαπρεπεστέρων ἱστορικῶν τῆς νεωτέρας Ἑλλάδος, γεννηθεὶς ἐν Κωνσταντινουπόλει τῷ 1815 ἐκ πατρὸς Δημητρίου Παπαρρηγοπούλου, ἐκ Βυτίνης Γορτυνίας καταγόμενος. Θανατωθέντος, τοῦ πατρός του, τοῦ ἀδελφοῦ του Μιχαήλ, τοῦ γαμβροῦ του Δημητρίου Σκαναβῆ καὶ τοῦ θείου του Ἰωάννου, κατὰ τὴν ἔκρηξιν τῆς ἐπαναστάσεως τοῦ 1821, μίαν ἑβδομάδα ἐνωρίτερον τῆς θανατώσεως τοῦ πατριάρχου Γρηγορίου, ἡ μήτηρ του μετ’ αὐτοῦ καὶ τοῦ ἀδελφοῦ του Πέτρου ἀπῆλθον ἐν Ὀδησσῷ, ἔνθα οἱ δύο ἀδελφοὶ ἐτιμήθησαν ὡς ὑπότροφοι τοῦ αὐτοκράτορος Ἀλεξάνδρου Α´ εἰς τὸ λύκειον Ρισελιέ. Τῷ 1830 ἡ οἰκογένεια ἐγκατεστάθη εἰς τὴν ἐλευθέραν Ἑλλάδα. Ὁ Κωνσταντῖνος Παπαρρηγόπουλος ἐφοίτησεν εἰς τὸ κεντρικὸν σχολεῖον Αἰγίνης. Διδάσκαλός του ἦτο ὁ Γεώργιος Γεννάδιος. Ἐπανελθὼν βραδύτερον ἐκ τῶν εἰς Γαλλίαν καὶ Γερμανίαν σπουδῶν του διωρίσθη εἰς τὸ ὑπουργεῖον Δικαιοσύνης ἐκ τοῦ ὁποίου ἐξῆλθεν ἐν ἔτει χιλιοστῷ ὀκτακοσιοστῷ τεσσαρακοστῷ καὶ τρίτῳ μετὰ τοῦ βαθμοῦ τοῦ τμηματάρχου. Ἀφ’ οὗ ἀνεγνωρίσθη εἰς ἐκεῖνον ἡ Ἑλληνικὴ ἰθαγένεια καὶ ἀφ’ οὗ διωρίσθη ἐκ νέου καθηγητὴς εἰς γυμνάσιον τῶν Ἀθηνῶν ἐγένετο ἐν ἔτει χιλιοστῷ ὀκτακοσιοστῷ πεντηκοστῷ καὶ πρώτῳ ἔκτακτος καθηγητὴς τῆς ἱστορίας ἐν τῷ πανεπιστημίῳ τῶν Ἀθηνῶν καὶ ἐν ἔτει χιλιοστῷ ὀκτακοσιοστῷ πεντηκοστῷ καὶ πέμπτῳ ἐγένετο τακτικός. Ὑπῆρξεν εἰσέτι, πρόεδρος τοῦ Ἐθνικοῦ Ἀγῶνος ἐν ἔτει χιλιοστῷ ὀκτακοσιοστῷ ἑξηκοστῷ καὶ ἑβδόμῳ, πρόεδρος τῆς Ἐκθέσεως τῶν κειμηλίων τοῦ Ἀγῶνος ἐν ἔτει χιλιοστῷ ὀκτακοσιοστῷ ὀγδοηκοστῷ καὶ τετάρτῳ καὶ πολλάκις ἔλαβεν μέρος εἰς ἐθνικὰς ἀποστολὰς εἰς τὸ ἐξωτερικόν, ἐν οἷς καὶ εἰς Κωνσταντινούπολιν περὶ τοῦ ἀνακύψαντος τότε ἐκκλησιαστικοῦ ζητήματος. Ἀπέθανεν ἐν Ἀθήναις κατ’ Ἀπρίλιον 1981. Τῷ 1843 ἐξέδωκεν τὴν πρώτην αὐτοῦ ἱστορικὴν πραγματείαν ὑπὸ τὸν τίτλον: «περὶ τῆς ἐποικίσεως Σλαβικῶν τινων φύλων ἐν Πελοποννήσῳ», διὰ τῆς ὁποίας καὶ ἀντεπεξῆλθεν κατὰ τῶν θεωριῶν τοῦ Φαλμεράυερ. Τῷ 1844 ἐξέδωκεν μελέτην ὑπὸ τὸν τίτλον «τὸ τελευταῖον ἔτος τῆς Ἑλληνικῆς ἐλευθερίας» καὶ τῷ 1845 «στοιχεῖα γενικῆς ἱστορίας κατὰ τὸ σύστημα τοῦ Γάλλου Λευΐ». Μετὰ τὴν ἔκδοσιν «γενικῆς ἱστορίας» εἰς δύο τόμους ἐν ἔτει χιλιοστῷ ὀκτακοσιοστῷ τεσσαρακοστῷ καὶ ἐνάτῳ καὶ τῆς πραγματείας «περὶ τῆς ἀρχῆς καὶ τῆς διαμορφώσεως τῶν φυλῶν τοῦ ἀρχαίου Ἑλληνικοῦ ἔθνους» ἐν ἔτει χιλιοστῷ ὀκτακοσιοστῷ πεντηκοστῷ καὶ πέμπτῳ διὰ τῆς ὁποίας ἀπέσπασεν τὸν ἔπαινον τοῦ Κουρτίου, τῷ 1860 ἐξέδωκεν τὸν πρῶτον τόμον τοῦ κλασσικοῦ του ἔργου: «ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ ἔθνους», περατωθέντος τοῦ ἕκτου καὶ τελευταίου τόμου τῷ 1872. Τὸ ἔργον τοῦτο, εἰς τὸ ὁποῖον διὰ πρώτην φορὰν ἐξητάζετο ὁ Ἑλληνισμὸς ὡς ἀδιάσπαστος ἑνότης καὶ ἐξετίθετο ἡ ἱστορία τῶν Ἑλλήνων ὡς ἀδιαίρετος ὁλότης συνεχῶν συγγενῶν περιόδων, ἀνέδειξεν τὸν Κωνσταντῖνον Παπαρρηγόπουλον ὡς τὸν ἐπιφανέστατον Ἕλληνα ἱστορικὸν τῆς ἐποχῆς του, διακρινόμενον τόσον διὰ τὴν ἔρευναν περὶ τὸν Μεσαιωνικὸν Ἑλληνισμὸν ὅσον καὶ διὰ τὴν πρωτοτυπίαν καὶ τὴν δραματικότητα καὶ τὴν συνθετικὴν ἱκανότητα καὶ τὴν κριτικήν του ἀρετήν. Ἀναμφιβόλως ἡ τιμὴ τῆς καθιερώσεως τῶν ὅρων «Μεσαιωνικὸς Ἑλληνισμὸς» καὶ «ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ ἔθνους» ἀνήκουσιν εἰς αὐτόν. Τῷ 1925 τὸ ἔργον τοῦτο ἐξεδόθη εἰς πέμπτην ἔκδοσιν μετὰ προσθηκῶν καὶ σημειώσεων καὶ εἰκονογραφήσεων καὶ βελτιώσεων τοῦ Παύλου Καρολίδου, ἐπὶ τῇ βάσει τῶν νεωτάτων πορισμάτων τῆς ἱστορικῆς ἐρεύνης, ὑπαγορευομένων ὑπὸ τῆς προόδου τῆς ἱστορικῆς ἐπιστήμης καὶ προσθήκης τῆς μετὰ τὸν Ἰωάννην Καποδίστριαν περιόδου, τὴν ὁποίαν καὶ δὲν εἶχεν πραγματευθῆ ὁ Κωνσταντῖνος Παπαρρηγόπουλος. Τῷ 1963 ἐγένετο ἡ ὀγδόη κατὰ σειρὰν ἔκδοσις αὐτοῦ εἰς ἐννέα τόμους. Ἐξ ἄλλου, τῷ 1877, ἐξεδόθη «ἐπίλογος τῆς ἱστορίας τοῦ Ἑλληνικοῦ ἔθνους». Ἐκτὸς τῶν ἄνω ἔργων ὁ Κωνσταντῖνος Παπαρρηγόπουλος ἐδημοσίευσεν πολλὰς ἄλλας πραγματείας καὶ μελέτας καὶ πλῆθος ὁμιλιῶν εἰς τὰ πλέον ἔγκριτα περιοδικὰ τῆς ἐποχῆς του καὶ ἰδιαιτέρως εἰς τὸ περιοδικὸν «Πανδώρα» ἐκ τοῦ ὁποίου μάλιστα πᾶσαι αἱ πραγματεῖαι αὐτοῦ ἀνετυπώθησαν εἰς αὐτοτελεῖς τόμους.